Categorieën
Technologie- & IT-Recht

3D-printen op de maan: kansen, risico’s en de dreiging van cyberaanvallen

De visie om 3D-printers op de maan in te zetten, heeft de afgelopen jaren aanzienlijk aan momentum gewonnen. Wat kort geleden nog leek op een hoofdstuk uit een sciencefictionroman, komt steeds dichterbij. Vooruitgangen in additive manufacturing en succesvolle tests van deze technologie in de ruimte laten zien welke mogelijkheden 3D-printen voor de ruimtevaart biedt. Maar waar kansen zijn, zijn ook gevaren – vooral op het gebied van cybersecurity. De bescherming van gevoelige printdata en de integriteit van de printprocessen zijn cruciaal voor de vraag of het idee van een autonome, door 3D-printers ondersteunde maanbasis werkelijkheid kan worden.

Technische vooruitgang: van experiment naar praktijk

Al in 2013 voerde de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) veelbelovende tests uit met een speciale 3D-printer die stabiele onderdelen kon produceren uit gesimuleerd maanstof (regoliet). Het gebruik van zulke machines zou de noodzaak minimaliseren om bouwmaterialen van de aarde naar de maan te transporteren – een logistieke nachtmerrie gezien de enorme kosten van ongeveer 100.000 euro per kilo vracht. In plaats daarvan zouden printers het benodigde materiaal direct ter plaatse kunnen winnen en verwerken. Deze technologie zou vooral bij de bouw van maanbasissen een sleutelrol kunnen spelen, aangezien ze het mogelijk maakt om grote en robuuste structuren efficiënt te bouwen.

Ook op het Internationale Ruimtestation (ISS) werd de technologie al met succes gebruikt. ESA-astronauten printten met metaalpoeder en een speciaal ontwikkelde 3D-printer de eerste onderdelen direct in de ruimte. Dit markeert een belangrijke mijlpaal, want de mogelijkheid om benodigde onderdelen direct ter plaatse te produceren zou de afhankelijkheid van bevoorradingsvluchten aanzienlijk verminderen en missies in de ruimte veel flexibeler en goedkoper maken. Een onderzoeksteam uit Bremen werkt bovendien aan een roterende 3D-printer die zonder zwaartekracht functioneert en eveneens bedoeld is voor gebruik op de maan. Deze ontwikkelingen laten overtuigend zien dat 3D-printen in de ruimte niet alleen een gewaagd concept is, maar een realistisch vooruitzicht.

Het potentieel: autonomie en efficiëntie voor de ruimtevaart

3D-printen zou de ruimtevaart niet alleen flexibeler en kostenefficiënter kunnen maken, maar ook de weg kunnen vrijmaken voor langdurige maanmissies. Als het lukt om de benodigde onderdelen en bouwmaterialen direct op de maan te printen, kan de afhankelijkheid van de aarde drastisch worden verminderd. Denkbaar is ook het gebruik van grondstoffen die direct op asteroïden worden gewonnen om bijvoorbeeld zonnepanelen of leefruimtes voor astronauten te bouwen. Fascinerend is vooral de gedachte dat toekomstige maanbasissen grotendeels onafhankelijk van bevoorrading vanaf de aarde zouden kunnen functioneren.

Deze onafhankelijkheid zou echter niet alleen om praktische redenen aantrekkelijk zijn. Ook militaire en strategische overwegingen spelen een rol. Het vermogen om zelfstandig op de maan te produceren zou een land of een internationaal consortium een aanzienlijk strategisch voordeel geven. Wie als eerste in staat is een functionerende infrastructuur op de maan op te zetten, beschikt niet alleen over een waardevolle basis voor ruimteonderzoek, maar ook over een nauwelijks aan te vallen logistiek steunpunt voor toekomstige missies naar Mars en verder.

De keerzijde: cybersecurity en de dreiging van economische spionage

Hoe indrukwekkend de vooruitgangen op het gebied van 3D-printen voor de ruimtevaart ook zijn, des te groter zijn de risico’s op het gebied van cybersecurity. Vooral de dreiging dat cybercriminelen de datastromen tussen aarde en maan kunnen onderscheppen en manipuleren is ernstig. De overdracht van bouwplannen en stuurcommando’s voor de 3D-printers gebeurt digitaal en in real-time. Een compromis van deze data zou fatale gevolgen kunnen hebben: gemanipuleerde printopdrachten zouden ertoe kunnen leiden dat defecte of zelfs gevaarlijke onderdelen worden geproduceerd. Nog verraderlijker zou het zijn als zulke aanvallen onopgemerkt blijven tot de geprinte onderdelen in gebruik worden genomen.

Nog subtieler is het gevaar van economische spionage. De bouwplannen voor complexe componenten die met 3D-printers worden vervaardigd, vormen waardevolle bedrijfsgeheimen. Hun overdracht naar de maan zou een doelwit kunnen zijn voor afluisteracties door rivaliserende staten of concurrerende bedrijven. Zelfs als de data versleuteld zijn, bestaat het risico dat aanvallers door analyse van de verzonden datapakketten conclusies kunnen trekken over het ontwerp en de gebruikte materialen. Dit is vooral problematisch omdat het gaat om technologieën die niet alleen voor de ruimtevaart, maar ook voor militaire toepassingen van belang zijn.

Eisen aan cybersecurity: versleuteling en authenticatie

Om deze risico’s onder controle te krijgen, zijn uitgebreide beveiligingsmaatregelen noodzakelijk. End-to-end-versleuteling van de verzonden data is essentieel om afluisteren van de bouwplannen te voorkomen. Daarnaast zouden blockchain-gebaseerde authenticatiemethoden moeten worden ingezet om te waarborgen dat de printopdrachten niet kunnen worden gemanipuleerd. Nog belangrijker is de beveiliging van de hardware en software van de printers zelf. Supply-chain-aanvallen, waarbij schadelijke software al tijdens de productie van de apparaten wordt ingevoerd, behoren tot de gevaarlijkste bedreigingen.

Bovendien zouden ook kwantumcryptografie en de ontwikkeling van kwantumbestendige versleutelingsmethoden een centrale rol kunnen spelen. Gezien de gevoeligheid van de over te dragen data en de potentiële dreiging van kwantumcomputers, die conventionele versleuteling in enkele seconden zouden kunnen kraken, zou dit een logische stap zijn. Vooral belangrijk is in dit verband de internationale samenwerking. Gezien het mondiale belang van de ruimtevaart zou cybersecurity voor maanmissies niet in nationale alleenacties geregeld moeten worden, maar door internationale standaarden en verdragen.

Conclusie: De toekomst van 3D-printen in de ruimte hangt af van cybersecurity

De mogelijkheid om 3D-printers op de maan in te zetten biedt fascinerende perspectieven voor de ruimtevaart. Ze zou niet alleen de kosten kunnen verlagen en de onafhankelijkheid van de aarde kunnen vergroten, maar ook de basis kunnen leggen voor een langdurige bewoning van de maan. Maar de daarmee gepaard gaande risico’s op het gebied van cybersecurity zijn net zo reëel als de technische uitdagingen. Zonder effectieve maatregelen tegen cyberaanvallen en economische spionage blijft de visie van een autonome maanbasis een gevaarlijk spel met vuur. Als het echter lukt om de veiligheidsproblemen op te lossen, zou 3D-printen in de ruimte daadwerkelijk kunnen uitgroeien tot de sleuteltechnologie voor de volgende fase van ruimteonderzoek.

Duitse Advocaat Jens Ferner
Laatste berichten van Duitse Advocaat Jens Ferner (alles zien)

Door Duitse Advocaat Jens Ferner

Ik ben een gespecialiseerde advocaat voor strafrecht + gespecialiseerde advocaat voor IT-recht en wijd mijn professionele leven volledig aan strafrechtelijke verdediging - en IT-recht als advocaat voor creatieve & digitale bedrijven en greentech. Voordat ik advocaat werd, was ik softwareontwikkelaar. Ik ben auteur in een gerenommeerd StPO-commentaar en in vakbladen.

Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.

Let op: Voor bedrijven zijn wij landelijk actief, voor consumenten uitsluitend in NRW voor strafverdediging + OWI's!