Captagon, ook bekend als fenetylline, is een psychoactief stimulerend middel dat oorspronkelijk in de jaren 1960 in Duitsland werd ontwikkeld door de Degussa Pharma Group. Captagon werd oorspronkelijk gebruikt als medicijn voor de behandeling van aandachtstekortstoornissen en narcolepsie, maar werd in de jaren 1980 gereguleerd en uiteindelijk internationaal verboden vanwege het misbruik als illegale drug.
Vandaag de dag is captagon vooral bekend als een drug die illegaal wordt geproduceerd en verhandeld in het Midden-Oosten en die ook een uitdaging vormt voor het strafrecht in Duitsland.
Chemische eigenschappen en werkingsmechanisme
Captagon bevat fenetylline, dat in het lichaam wordt gemetaboliseerd tot amfetamine en theofylline. Deze twee stoffen hebben een stimulerend effect op het centrale zenuwstelsel door de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline te verhogen. Deze effecten leiden tot verhoogde alertheid, euforie en een verhoogd gevoel van energie en prestaties. Door deze effecten wordt Captagon vooral gebruikt door vechters in conflictgebieden in het Midden-Oosten om hun fysieke en mentale prestaties te verbeteren.
Illegale productie en distributie
Sinds Captagon in 1986 werd gecategoriseerd als een illegale stof onder het VN-verdrag inzake psychotrope stoffen, is de productie ervan sterk verschoven naar de illegale sector. Vooral Syrië en Libanon worden beschouwd als de belangrijkste productiecentra, met criminele netwerken die nauw verbonden zijn met politieke en militaire actoren zoals het Syrische regime. Volgens het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EMCDDA) is de productie van Captagon een “door het regime gestuurd bedrijfsmodel” dat wordt gebruikt om repressieve maatregelen te financieren.
Juridische situatie in Duitsland
Volgens bijlage III van de Duitse wet op verdovende middelen (BtMG) is Captagon een verhandelbaar en voor te schrijven verdovend middel. Dit betekent dat bezit, handel of productie zonder de juiste vergunning illegaal en strafbaar is. Vooral grote hoeveelheden of georganiseerde betrokkenheid kunnen leiden tot zware gevangenisstraffen, aangezien dit wordt geclassificeerd als een ernstige overtreding van de BtMG.
Captagon: Onderzoek en vervolging
Duitsland is voornamelijk betrokken bij de internationale captagonhandel als doorvoerland. Grote hoeveelheden Captagon tabletten worden vanuit productielocaties in Syrië en Libanon via Duitsland naar Saoedi-Arabië en andere landen op het Arabische schiereiland gesmokkeld. Volgens rapporten van het Bundeskriminalamt (BKA) worden in Duitsland regelmatig ladingen onderschept die Captagon bevatten en bestemd zijn voor de export. Deze ladingen zijn vaak verborgen in containers die worden ingevoerd via Duitse havens zoals Hamburg. Uit onderzoek blijkt dat vluchtelingen en migranten uit Syrië of Libanon vaak betrokken zijn en deel uitmaken van criminele netwerken.
Een voorbeeld uit 2018 laat zien hoe een zending van meer dan een miljoen tabletten, verstopt in meubilair uit Syrië, werd onderschept in Hamburg. De organisator, een Syrische vluchteling, was van plan om de tabletten verder te exporteren naar de landen van bestemming. Dergelijke zaken illustreren de nauwe banden tussen migratie, georganiseerde misdaad en illegale drugshandel. Overigens dook de grootste bekende Captagon zaak tot nu toe ook hier in Aken op, om precies te zijn in Würselen.
Captagon zonder fenetylline
Volgens de huidige analyses bevat het illegale Captagon, dat tegenwoordig in beslag wordt genomen, meestal geen fenetylline meer. In plaats daarvan zijn het tabletten die voornamelijk bestaan uit amfetamine en andere psychoactieve stoffen zoals cafeïne, theofylline of paracetamol. Deze variabiliteit laat zien dat illegale producenten het effect van de originele drug proberen te imiteren om consumenten te misleiden. Uit een analyse van het Europees Drugsagentschap bleek dat Captagon tabletten die in Europa in beslag waren genomen gemiddeld 19-20% amfetamine bevatten. Cafeïne wordt ook vaak aangetroffen als additief om de psychoactieve effecten te versterken.
De rol van de Europese Unie
Als onderdeel van haar inspanningen om de georganiseerde misdaad en drugshandel te bestrijden, heeft de Europese Unie sancties opgelegd aan personen en organisaties die betrokken zijn bij de productie van Captagon. In april 2023 heeft de EU beperkende maatregelen ingesteld tegen verscheidene personen die banden hebben met het regime van Assad en verantwoordelijk worden geacht voor de productie van en de handel in Captagon. Deze maatregelen maken deel uit van een alomvattende strategie om de internationale drugshandel te bestrijden en de doorvoer van illegale stoffen via Europa te voorkomen.
Strafrechtelijke uitdagingen en perspectieven
De handel in capsules vormt een bijzondere uitdaging voor de rechtshandhavingsinstanties in Duitsland. De netwerken zijn internationaal met elkaar verbonden, opereren vaak heimelijk en maken gebruik van complexe logistieke structuren. Bovendien is de productie steeds meer gedecentraliseerd georganiseerd, waarbij verschillende productiestappen in verschillende landen worden uitgevoerd om opsporing te bemoeilijken. De Duitse autoriteiten werken daarom nauw samen met internationale partners zoals Europol en het EWDD om deze criminele netwerken te ontmantelen en de handel in Captagon te voorkomen.
De economische en politieke verwikkelingen versterken deze uitdagingen: de productie van en handel in Captagon zijn diep verweven in de politieke en economische structuren van het Midden-Oosten. Uit een rapport van het Europees Drugsagentschap blijkt dat de productie van captagon een belangrijke bron van inkomsten is voor het Syrische regime en de geallieerde milities. De handel in captagon wordt beschreven als een “door het regime gecontroleerd bedrijfsmodel” dat aanzienlijk bijdraagt aan de financiering van de repressieve maatregelen van het Assad-regime. Er zijn ook nauwe banden met Libanese actoren en andere criminele organisaties in de regio. Van criminele groepen die ook actief zijn in Europa is bekend dat ze betrokken zijn bij de productie van Captagon in het Midden-Oosten, wat de transnationale aard van deze handel benadrukt.
Tagesschau verslag over Captagon
In een recente reportage belichtte het Duitse nieuwsprogramma Tagesschau de miljardenbusiness met de drug Captagon en toonde in detail hoe Duitsland steeds meer als draaischijf fungeert in de internationale drugshandel. De reportage toont duidelijk aan dat Duitsland niet langer enkel een doorvoerland is voor Captagon, maar dat de productie van de drug nu ook hier plaatsvindt. Uit onderzoek van verschillende ARD-teams en de FAZ blijkt dat productiefaciliteiten zoals die in Regensburg verbonden zijn met internationale netwerken die nauw samenwerken met Syrische en Libanese kartels.
Bijzonder alarmerend is de verklaring van het Bundeskriminalamt (BKA) dat slechts ongeveer tien procent van de handel bekend is, terwijl het grootste deel in het donker plaatsvindt. Volgens Tagesschau kan dit in de toekomst een ernstig probleem vormen voor Duitsland en Europa, omdat steeds meer drugskartels hun productie naar Europa verplaatsen om onafhankelijker van Syrische netwerken te kunnen opereren.
Het rapport maakt ook duidelijk dat de winsten uit de handel in Captagon massaal in de kas van het Assad-regime en Hezbollah vloeien, wat de geopolitieke explosiviteit en de impact op de regionale veiligheid benadrukt. Het Tagesschau-rapport benadrukt de dringende behoefte aan meer internationale samenwerking om deze dreiging effectief tegen te gaan.
Captagon im globalen Kontext
Geopolitieke dimensie en betrokkenheid van staten bij de Captagon handel
In de afgelopen jaren is de productie van en handel in captagon niet alleen een gezondheidsprobleem geworden, maar ook een belangrijk geopolitiek probleem. Vooral in Syrië is de handel in captagon nauw verbonden met de strategieën van het Assad-regime om de macht te behouden. Uit het rapport van het Europees Drugsagentschap blijkt dat actoren dicht bij de regering en zelfs op ministerieel niveau actief betrokken zijn bij de productie. De handel in Captagon dient als een financiële reddingslijn tegenover de internationale sancties en het economisch isolement van het land. Vertegenwoordigers van de Syrische regering gebruiken hun infrastructuur, in het bijzonder havens zoals Latakia, om grote hoeveelheden Captagon tabletten over de Middellandse Zee naar Europa en Noord-Afrika te smokkelen.
Logistieke steun van niet-statelijke actoren
Hezbollah speelt hierbij een sleutelrol door technische en logistieke ondersteuning te bieden voor de productie en smokkel. De Libanese militie gebruikt haar netwerken en expertise in de drugshandel om de transportroutes te beveiligen en ervoor te zorgen dat de drugs de markten buiten het Midden-Oosten bereiken. Deze samenwerking is vooral zichtbaar in het Qalamoun-gebergte langs de Syrisch-Libanese grens, waar Hezbollah-strijders en door de staat gesteunde milities nauw samenwerken om de handel te beschermen en uit te breiden.
Verplaatsing van productielocaties en nieuwe smokkelroutes
Een ander centraal punt in het rapport is de verplaatsing van de captagonproductie in Syrië van kleinere, mobiele laboratoria naar grootschalige industriële faciliteiten in door het regime gecontroleerde gebieden. Deze verschuiving is gepaard gegaan met een verschuiving in transportroutes. Terwijl routes over land via Turkije en Jordanië vroeger een grotere rol speelden, verschuift de smokkel steeds meer naar maritieme routes om Europa en Noord-Afrika te ontsluiten als nieuwe doorvoer- en consumptiemarkten. Het aanpassingsvermogen van de smokkelaars blijkt uit het feit dat ze steeds meer gebruik maken van containervracht en officiële havens zoals Tartus en Latakia om de drugshandel internationaal uit te breiden.
Gezondheidsrisico’s en de chemische variabiliteit van captagon
Een ander probleem is de variabiliteit in de chemische samenstelling van captagon tabletten. Door beperkte toegang tot precursorsubstanties experimenteren producenten met verschillende formules, wat leidt tot een aanzienlijk gezondheidsrisico voor consumenten. Analyses hebben giftige stoffen aan het licht gebracht zoals nikkel en zink, die ernstige schade aan de gezondheid kunnen toebrengen. Deze chemische variabiliteit maakt het ook moeilijker om het product te controleren en de productie te beheersen.
Het gebruik van de captagon handel als machtsinstrument
Het regime van Assad en zijn bondgenoten gebruiken de captagonhandel niet alleen voor financiële steun, maar ook om machtsstructuren in de regio te consolideren. De inkomsten uit de drugshandel worden gebruikt om milities en andere gewapende groepen te financieren die het regime steunen. Captagon wordt niet alleen gebruikt als financieringsbron, maar ook als rekruteringsmiddel. Er zijn aanwijzingen dat soldaten in het Syrische leger en leden van regeringsgezinde milities Captagon aangeboden krijgen tegen gunstigere voorwaarden om ze naar het front te lokken en hun moreel op te krikken.
Nieuwe doelmarkten: Europa en Noord-Afrika
Terwijl de Golf de belangrijkste afzetmarkt voor Captagon blijft, geeft het rapport aan dat Noord-Afrika en Zuid-Europa steeds meer dienen als doorvoer- en potentiële consumptiemarkten. Het is onduidelijk of deze regio’s alleen worden gebruikt als doorvoerpunten voor smokkel naar andere markten of dat ze zich zouden kunnen vestigen als nieuwe consumptiemarkten. Dit vereist meer toezicht en coördinatie van wetshandhavingsinstanties om deze trend te bestrijden.
Conclusie
Captagon vormt een steeds grotere uitdaging in het Duitse strafrecht, omdat het land wordt gebruikt als doorvoergebied voor de internationale handel in deze stof. De vervolging van Captagon-zaken vereist nauwe internationale samenwerking en gespecialiseerde kennis van de netwerken en hun onderlinge verbanden. De EU en Duitsland vertrouwen op sancties en strafrechtelijke vervolging om de productie van en de handel in deze drug op lange termijn te bestrijden en de verspreiding ervan in Europa in te perken.
De huidige ontwikkelingen in de handel in Captagon laten ook zien dat het een complex, geopolitiek beladen fenomeen is dat veel verder reikt dan de grenzen van Syrië en het Midden-Oosten. De nauwe banden tussen de handel en statelijke en niet-statelijke actoren, de chemische variabiliteit en de uitbreiding naar nieuwe markten vereisen een gecoördineerde internationale reactie om deze groeiende dreiging effectief te bestrijden.
Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.
Let op: Voor bedrijven zijn wij landelijk actief, voor consumenten uitsluitend in NRW voor strafverdediging + OWI's!
- Mededingingsrecht en Terugnameplicht voor Oude Elektronische Apparaten in Duitsland - oktober 19, 2024
- Contract voor de latere installatie van een geleverde batterijopslagsysteem doorgaans wordt geclassificeerd als een koopovereenkomst met installatieverplichting - oktober 19, 2024
- Waarschuwingsbrieven mogelijk in Duitsland: schending gegevensbescherming kan worden vervolgd door concurrenten - oktober 13, 2024
