Categorieën
Technologie- & IT-Recht

Loot boxes in de Duitse gokwet

Loot boxes, virtuele loot boxes in videogames, hebben de afgelopen jaren veel aandacht getrokken. Ze bieden spelers willekeurig gegenereerde virtuele items die kunnen variëren van puur cosmetische veranderingen tot spelveranderende voordelen. De juridische beoordeling van loot boxes is complex en betreft zowel de kansspelwetgeving als de bescherming van minderjarigen en consumenten. Dit artikel geeft een kort overzicht voor aanbieders en gebruikers.

1. Wat zijn loot boxes en waarom zijn ze controversieel?

Loot boxes zijn digitale dozen waarvan de inhoud onbekend is voor aankoop. Ze worden vaak gekocht voor echt geld of in-game valuta. De inhoud kan aanzienlijk variëren in waarde of nut voor het spel. Dit willekeurige mechanisme heeft parallellen met kansspelen en roept vragen op over de wettelijke categorisering ervan. In het bijzonder wordt het risico bekritiseerd dat loot boxes overmatig gamen aanmoedigen of verslavingsrisico’s met zich meebrengen, vooral voor minderjarigen.

2. loot boxes in de gokwet

a) Definitie van gokken

Volgens sectie 3 (1) van het Interstatelijk Verdrag inzake kansspelen (GlüStV) is er sprake van een kansspel als de speler een inzet betaalt om een winkans te krijgen en de beslissing om te winnen of te verliezen voornamelijk van het toeval afhangt. Deze definitie is ook van toepassing op het strafrecht (artikel 284 StGB).

Loot boxes vervullen het element van toeval, aangezien de speler de inhoud van de dozen niet kent voordat hij ze koopt. De vraag of de inhoud van loot boxes als tastbare activa moet worden beschouwd, blijft problematisch. In de regel hebben deze items geen echte geldwaarde, omdat het gebruik ervan meestal beperkt is tot de virtuele spelwereld. Er ontstaan echter vaak aanzienlijke handelsvolumes op onofficiële secundaire markten, wat deze beoordeling kan bemoeilijken.

Strafbaarstelling van gokken in Duitsland

b) Inzet

Een ander criterium voor de kwalificatie als gokken is de inzet van een niet onaanzienlijk goed. Rechtbanken hebben geoordeeld dat een verlies van minder dan 10 euro per uur geen significante inzet is.

c) Winst of verlies

Loot boxes verschillen van klassieke kansspelen omdat ze meestal altijd een item leveren, zelfs als het niet aan de verwachtingen van de speler voldoet. Dit mechanisme doet denken aan verrassingseieren of ruilkaarten, die wettelijk niet als kansspelen worden gecategoriseerd.

d) Conclusie over kansspelwetgeving

Vanwege het complexe ontwerp van loot boxes is een algemene classificatie als gokspelen niet mogelijk. De juridische beoordeling vereist een onderzoek van geval tot geval, vooral met betrekking tot de vermogenswaarde van de inhoud en de inzet van de speler.

3. jeugd- en consumentenbescherming

a) Aspecten van het jeugdbeschermingsrecht

De Duitse jeugdbeschermingswet (JuSchG) werd in 2021 hervormd om de specifieke risico’s van loot boxes beter aan te pakken. Volgens artikel 10b van de JuSchG worden mechanismen zoals op toeval gebaseerde beloningen of overmatig mediagebruik opgenomen in de leeftijdsclassificatie van games. Sinds 2023 verwijzen zogenaamde descriptoren expliciet naar loot boxes, die tot een hogere leeftijdsclassificatie kunnen leiden.

Bovendien verbiedt het Interstatelijk Verdrag inzake de bescherming van minderjarigen in de media (JMStV) reclame die kinderen rechtstreeks aanspoort om te kopen of die misbruik maakt van hun onervarenheid. Aanbieders van loot boxes moeten ervoor zorgen dat aankoopprocessen kunnen worden gecontroleerd door technische beschermingsmaatregelen, zoals systemen voor ouderlijk toezicht of bestedingslimieten.

b) Consumentenbescherming

De Wet Oneerlijke Concurrentie (UWG) biedt verdere beschermingsmechanismen tegen misleidende of agressieve praktijken. Aanbieders mogen bijvoorbeeld geen valse waarschijnlijkheden opgeven voor zeldzame items of reclame maken voor misleidende speciale promoties. De EU regelgeving voor consumentenbescherming, zoals de Digital Services Act (DSA), stelt ook duidelijke grenzen aan manipulatieve bedrijfsmodellen.

4. regelgevende benaderingen en debat over juridisch beleid

Duitsland heeft tot nu toe afgezien van het specifiek reguleren van loot boxes. Veel experts vinden het bestaande wettelijke kader voldoende. Toch zijn er initiatieven, bijvoorbeeld van WestLotto, die vragen om strengere regelgeving. Deze voorstellen omvatten stortingslimieten, transparantieverplichtingen en reclamebeperkingen.

Op Europees niveau roept het Parlement op tot geharmoniseerde regelgeving om marktfragmentatie te voorkomen en spelers effectief te beschermen. Een geharmoniseerde aanpak zou met name de grensoverschrijdende handel in virtuele goederen kunnen reguleren.

Wet op de ontwikkeling van computerspellen in Duitsland

Conclusie

Loot boxes stellen aanbieders en wetgevers voor aanzienlijke uitdagingen. Hoewel het mechanisme parallellen vertoont met kansspelen, is er vaak geen duidelijke vermogenswaarde of verlies in juridische zin. Het bestaande wettelijke kader biedt echter al verregaande beschermingsmechanismen, vooral voor minderjarigen. Aanbieders moeten ervoor zorgen dat hun aanbiedingen voldoen aan de eisen van jeugdbescherming en consumentenrecht. Spelers moeten zich ervan bewust zijn dat loot boxes weliswaar niet altijd wettelijk als gokken worden gecategoriseerd, maar dat er wel financiële en sociale risico’s aan verbonden kunnen zijn.

Duitse Advocaat Jens Ferner
Laatste berichten van Duitse Advocaat Jens Ferner (alles zien)

Door Duitse Advocaat Jens Ferner

Ik ben een gespecialiseerde advocaat voor strafrecht + gespecialiseerde advocaat voor IT-recht en wijd mijn professionele leven volledig aan strafrechtelijke verdediging - en IT-recht als advocaat voor creatieve & digitale bedrijven en greentech. Voordat ik advocaat werd, was ik softwareontwikkelaar. Ik ben auteur in een gerenommeerd StPO-commentaar en in vakbladen.

Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.

Let op: Voor bedrijven zijn wij landelijk actief, voor consumenten uitsluitend in NRW voor strafverdediging + OWI's!