Gokken heeft mensen altijd gefascineerd. Maar hoewel ze voor velen een opwindende vrijetijdsbesteding zijn, brengt het wettelijke kader ervan in Duitsland tal van risico’s met zich mee – zowel voor aanbieders als voor deelnemers. Dit artikel werpt licht op de wettelijke regels die aanbieders moeten naleven en legt uit wat de mogelijke strafrechtelijke gevolgen zijn voor deelnemers aan illegale kansspelen.
1. wettelijk kader voor gokken in Duitsland
Gokken is strikt gereguleerd in Duitsland. De wettelijke basis is te vinden in het Duitse wetboek van strafrecht (StGB), in het bijzonder in artikel 284 en volgende, en in het interstatelijk verdrag inzake kansspelen (GlüStV). Deze wetten dienen in de eerste plaats om spelers te beschermen, gokverslaving te voorkomen, fraude en manipulatie tegen te gaan en illegaal gokaanbod te beteugelen.
a) Definitie van gokken
Er is sprake van een kansspel als de uitkomst van een spel voornamelijk van toeval afhangt en er een inzet wordt gedaan om een kans te hebben om te winnen (Sectie 3 GlüStV). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen kansspelen, behendigheidsspelen en weddenschappen. De beslissende factor is het kanselement, dat overheerst in een kansspel.
b) Bevoegdheid van de Duitse kansspelautoriteiten
De regulering en toelating van kansspelen valt onder de verantwoordelijkheid van de respectieve deelstaten. Sinds de wijziging van het Interstatelijk Verdrag inzake kansspelen in 2021 is de organisatie van en tussenhandel in bepaalde kansspelen op internet toegestaan, op voorwaarde dat er een officiële vergunning is verkregen. Zonder deze vergunning blijft het aanbieden van en deelnemen aan kansspelen echter strafbaar.
c) Staatsmonopolie en gecontroleerde liberalisering
De GlüStV volgt een kanalisatiebenadering: enerzijds moet het gokaanbod door de staat worden gebundeld en gecontroleerd, anderzijds moet illegaal aanbod effectief worden bestreden. Het staatsmonopolie voor loterijen en bepaalde andere kansspelen blijft bestaan, terwijl sportweddenschappen en online casino’s sinds 2021 onder bepaalde voorwaarden door de particuliere sector mogen worden geëxploiteerd.
2. strafrechtelijke aansprakelijkheid voor aanbieders van kansspelen
Artikel 284 van het Duitse wetboek van strafrecht (StGB) voorziet in zware straffen voor het organiseren van of bemiddelen bij ongeoorloofde kansspelen. Deze bepaling heeft betrekking op:
- Kansspelen organiseren zonder officiële toestemming.
- Het ter beschikking stellen van lokalen of infrastructuur voor ongeoorloofd gokken.
- Reclame voor illegale gokaanbiedingen (Sectie 284 (4) StGB).
a) Vereisten voor strafrechtelijke aansprakelijkheid
Een aanbieder is strafbaar als hij in Duitsland kansspelen organiseert zonder de vereiste vergunning. Een vergunning uit een andere EU-lidstaat is niet voldoende, aangezien kansspelen niet vallen onder de vrijheid van dienstverlening onder EU-wetgeving zolang er geen harmonisatie op Europees niveau is.
b) Strafmaat
De straf voor het organiseren van illegale kansspelen is een gevangenisstraf van maximaal twee jaar of een boete. Als de aanbieder commercieel of als lid van een bende handelt, kan de straf worden verhoogd tot maximaal vijf jaar gevangenisstraf (artikel 284 (3) StGB).
c) Verantwoordelijkheid van buitenlandse aanbieders
Buitenlandse aanbieders kunnen ook vervolgd worden volgens de Duitse wet als hun aanbiedingen specifiek gericht zijn op spelers in Duitsland. Dit is bijvoorbeeld het geval als de website in het Duits is geschreven of specifiek op de Duitse markt is gericht.
3. strafrechtelijke aansprakelijkheid voor deelnemers aan illegale kansspelen
Niet alleen aanbieders, maar ook spelers kunnen strafrechtelijk vervolgd worden. Volgens artikel 285 StGB is deelname aan ongeoorloofd gokken strafbaar.
a) Vereisten voor strafrechtelijke aansprakelijkheid
Een deelnemer is strafbaar als hij bewust deelneemt aan een kansspel waarvoor geen officiële vergunning is afgegeven. Voorwaardelijke opzet is voldoende, d.w.z. de speler moet de mogelijkheid van een gebrek aan vergunning aanvaarden. Het Federale Hof van Justitie heeft benadrukt dat deelnemers niet alleen kunnen vertrouwen op bonafide verklaringen van aanbieders. In geval van twijfel moeten ze zich informeren over de wettelijkheid van de dienst.
Pas op, je grootste vijand is je eigen bank: als winsten uit online gokken op je eigen rekening verschijnen, zal dit door je bank worden gemeld – en zal er een strafrechtelijke procedure worden gestart. Ik heb veel ervaring met dergelijke procedures en uiteindelijk blijft er bijna niets over … als je weet hoe je jezelf moet verdedigen.
b) Strafmaat
Deelname aan niet-toegestane kansspelen wordt bestraft met een boete of een gevangenisstraf van maximaal zes maanden. Het Federale Hof van Justitie heeft in uitspraken verduidelijkt dat de straffen voor commercieel georganiseerde kansspelen zwaarder kunnen zijn.
c) Verhaal van verliezen
De mogelijkheid om verliezen uit illegaal gokken terug te vorderen is een zeer controversiële kwestie. Volgens artikel 812 van het Duits Burgerlijk Wetboek (BGB) kan het mogelijk zijn om verliezen terug te vorderen als het onderliggende contract als nietig wordt beschouwd vanwege een schending van artikel 134 BGB (verbod op onwettige transacties). In de praktijk is het echter ingewikkeld om dergelijke claims af te dwingen, omdat aanbieders vaak in het buitenland gevestigd zijn en zich verschuilen achter ingewikkelde bedrijfsstructuren.
4. fiscale aspecten en regelgevingsproblemen
Uit uitspraken van rechtbanken zoals het BFH-arrest van 4 januari 2023 (XI B 51/22) blijkt dat belastingregels voor kansspelen vaak moeilijk te handhaven zijn. Virtuele speelautomaten en fysieke speelautomaten worden fiscaal verschillend behandeld. Het Federale Fiscale Hof heeft echter benadrukt dat dit geen schending is van het gelijkheidsbeginsel (art. 3 GG), aangezien het om verschillende diensten gaat.
De uitspraak toont ook aan dat providers rekening moeten houden met aanzienlijke fiscale verplichtingen. Belastingontduiking, zoals behandeld in een uitspraak van het Federale Hof van Justitie op 8 augustus 2017, kan niet alleen leiden tot boetes maar ook tot gevangenisstraffen.
5. uitdagingen en kritiek
De huidige wettelijke situatie wordt vaak bekritiseerd. Een belangrijk probleem is dat illegale gokaanbieders vaak actief zijn in landen die het moeilijk maken om de Duitse strafwetten te handhaven. Daarnaast zorgen de verwarrende regels van de gokwetgeving ervoor dat veel spelers niet weten of een aanbod legaal is of niet.
Een ander probleem is de versnippering van de toelatingsprocedures tussen de deelstaten. Ondanks het Staatsverdrag inzake kansspelen is de regelgeving vaak niet gestandaardiseerd, wat leidt tot onzekerheid bij aanbieders en spelers.
Conclusie
Deelname aan en het aanbieden van kansspelen zijn streng gereguleerd in Duitsland. Aanbieders moeten zich bewust zijn van de hoge eisen voor vergunningsprocedures en riskeren zware straffen in geval van overtredingen. Spelers moeten zorgvuldig controleren of een gokaanbod legaal is om strafrechtelijke sancties te vermijden. De wettelijke situatie blijft in veel opzichten onduidelijk, wat erop wijst dat er hervormingen nodig zijn. Wat wel duidelijk is, is dat de Duitse wet steunt op strikte consumentenbescherming en een duidelijke kanalisatie van de gokmarkt.
Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.
Let op: Voor bedrijven zijn wij landelijk actief, voor consumenten uitsluitend in NRW voor strafverdediging + OWI's!
- Informeel bankieren onder juridische druk: Hawala-systemen en de complexe juridische beoordeling van strafbaarheid en vermogensontneming in Duitsland - maart 23, 2025
- Open source software in de Duitse wet - maart 23, 2025
- Tabaksaccijns en shisha-tabak in Duitsland: strafrechtelijke risico’s voor winkeliers en bars - maart 8, 2025
